Alle nieuwkomers moeten als onderdeel van hun inburgeringsexamen eerst het traject rond de participatieverklaring doorlopen bij de gemeente. Het gaat daarbij om asielmigranten, maar ook om migranten die naar ons land komen in het kader van gezinsvorming of gezinshereniging. Doel van de participatieverklaring is om nieuwkomers zo snel mogelijk bekend te maken met de normen, waarden en spelregels van de Nederlandse samenleving.